Rifat Berisha, ikona e këngës folklorike shqipe

(Në ditën e lindjes së këngëtarit dhe rapsodit Rifat Berisha)

Këngëtari Rifat Berisha u lind dhe u rrit në një familje me kulturë të gjerë tradicionale, e cila reflektoi në ngritjen e personalitetit të tij si rapsod- intelektual, mbi të gjitha njohës i dhe interpretuesi i jashtëzakonshëm i folklorit shqiptar. Ai kreu studimet në Universitetin e Prishtinës në degën e Muzikës, për t’iu përkushtuar edhe mësimdhënies, por pasioni i tij mbeti kënga e zgjedhur folklorike. Rapsodi i njohur, Rifat Berisha, është një ndër të parët që në muzikën folklorike solli një intonacion dhe zë të veçantë, më melodioz, nota dhe artikulime të qarta, qoftë kur këndonte këngë të vjetra qytetare, qoftë këngë me elemente kreshnike e historike.

Fillimisht, ai u sprovua si instrumentist (violinist e vegla të tjera tradicionale shqiptare), shoqërues i rapsodëve të njohur, sidomos i Bajrush Dodës, duke parë e provuar nga afër vlerat e këngës shqipe, prerjet e thyerjet melodike nga kënga maje krahu e deri te ato baladeske. Pastaj, Berisha u provua dhe u dëshmua si solist, por edhe në grup, duke dhënë shembullin e një këngëtari që e tejkalon kohën dhe moshën, ndër të rrallët që është i ka përvetësuar të gjitha zhanret e muzikës popullore. Ai, me mjeshtri prej rapsodi, i këndoi jo vetëm këngët tradicionale që këndoheshin në Rrafshin e Dukagjinit, por edhe ato të të gjitha trevave tjera, duke i përpunuar e rimodeluar, pa humbur autenticitetin e tyre.

Rifat Berisha rreth gjysmë shekulli që e këndon këngën shqipe kudo në ahengje e aktivitetet të ndryshme, në oda kulla e shtëpia oxhaqesh të fisme, në bjeshkë e vërri, në vende e kuvende të ndryshme. Zëri I tij dhe këngët që ai këndoi, qoftë me motive historike e patriotike, erotike, balada e deri te këngët kreshnike, të shoqëruar edhe me lahutë, si instrumenti më i vjetër shqiptar, ai ka lënë gjurmë të forta në historikun e muzikologjisë shqiptare.

Nga vitet ‘80-të e këndej, kur edhe shpërtheu si rapsod, bashkë me Mehdi Berishë, i shoqëruar nga violinisti, Prof. dr. Xhavit Aliçkaj, ai u bë sinonim e interpretimit të veçantë, sidomos të këngëve të vjetra historike, si ajo për Mic Sokolin e Haxhi Zekën, Bajram Currin e Hysen Bajrin, Këngën e Flamurit, por edhe Grykën e Lumës, e deri te jo e Selman Kadrisë dhe e Ajetës. Pa harruar këtu “Lahutën e Malcis” të cilën e ktheu në fahun e vet epik, kur këndon Oso Kukën, apo kur e shtrin këngën me tone elegjiake si te “Vajtimi i Avdisë”.

Rifat Berisha, për dallim nga rapsodët e tjerë, përveç zërit dhe timbrit të tij, sa të lindur, më shumë të kultivuar shquhet edhe për një raportuar të këngëve të vjetra qytetare të shoqëruar me sharki e çifteli, duke arrirë të gjitha notat dhe vijat melodike.

Po ashtu, Rifat Berisha, më mirë se kush iu dha shpirt këngëve lirike e baladeske. Këngët me motive erotike, qoftë origjinale, po ashtu edhe të përpunuara, kanë shenjën melodike të zërit të tij. Ai përveç këngëtar është edhe krijues i qindra tekste këngësh përkushtuese, për heronj brezash të ndryshëm, sidomos të luftës së fundit të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Sot, në ditëlindjen e tij, mund të themi se Rifat Berisha është shkollë në vete për këngët folklorike e atdhetare, duke ruajtur të vjetrën e provuar gjithnjë frymën e re, ashtu siç bëri e bën sot me albumet dhe këngët e tij më të reja.

Për Gazetën Demos,
Dr.sc. Agron Gashi