Mira Murati nga krijimi i Chat GPT e Open AI te Thinking Machines Lab

Mira Murati është një nga figurat më me ndikim në peizazhin global të inteligjencës artificiale, por rrënjët e saj janë shumë larg laboratorëve teknologjikë të Silicon Valley, transmeton albinfo.

E lindur në vitin 1988 në Vlorë, një qytet bregdetar në jug të Shqipërisë, Murati u rrit në një periudhë historike të shënuar nga tranzicioni i vendit nga një regjim komunist në një ekonomi tregu.

Fëmijëria e saj u karakterizua nga një kuriozitet i thellë intelektual dhe një pasion i hershëm për matematikën dhe shkencën, të stimuluar nga familja dhe konteksti shkollor. Pavarësisht burimeve të kufizuara teknologjike të kohës, gjatë viteve të shkollës fillore dhe të mesme në Shqipëri, Mira u shqua si një nxënëse jashtëzakonisht e talentuar.

Aftësitë e saj analitike dhe dëshira për të kuptuar se si funksionojnë gjërat e bënë atë të dilte në garat kombëtare shkollore, veçanërisht në matematikë dhe fizikë. Familja e saj, duke njohur potencialin e saj, vendosi ta mbështeste në një rrugë studimi ndërkombëtare. Si adoleshente, ajo u zhvendos në Kanada, ku vazhdoi shkollimin e saj në një mjedis akademik më stimulues dhe të pasur me mundësi. Kjo përvojë ndërkulturore ia rriti vendosmërinë dhe ia zgjeroi botëkuptimin, duke e përgatitur për sfidat e ardhshme globale. Më vonë ajo u zhvendos në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet universitare.

Murati u diplomua në Inxhinieri Mekanike në Kolegjin Dartmouth (Shtetet e Bashkuara). Në vitin 2012, ku u specializua në robotikë, sisteme të ngulitura dhe ndërfaqe njeri-makinë, që nga studimet e saj, shfaqet një prirje e qartë për teknologjitë në zhvillim dhe ndikimin e tyre shoqëror, pas diplomimit, ajo bashkohet me Tesla, ku punon si inxhiniere e lartë në ekipin e zhvillimit të Model X, në këtë kontekst ajo kontribuon në projektimin dhe integrimin e sistemeve të përparuara, duke fituar një vizion unik të kryqëzimit midis harduerit dhe softuerit, ky rol i lejon asaj të shohë se si inovacioni mund të aplikohet në një shkallë industriale, shpejt dhe në mënyrë efektive.

Në vitin 2016 ajo bashkohet me Leap Motion si Zëvendëspresidente e Produkteve dhe Inxhinierisë, këtu ajo përqendrohet në krijimin e ndërfaqeve natyrore, në veçanti përmes gjurmimit të duarve dhe ndërveprimeve në realitetin e shtuar dhe virtual, ky rol konsolidon bindjen e saj se teknologjia duhet të përshtatet me qenien njerëzore, dhe jo anasjelltas, në vitin 2018, Mira Murati bashkohet me OpenAI, duke u bërë më vonë Drejtoreshë e Teknologjisë, ndikimi i saj në kompani është i thellë dhe i shumëanshëm, ajo mbikëqyr zhvillimin e modeleve gjuhësore GPT-2, GPT-3 dhe GPT-4, ajo është një nga mendjet pas transformimit të këtyre modeleve në produkte të arritshme, si ChatGPT, kontribuon në krijimin e sistemeve multimodale si Codex (gjenerimi i kodit) dhe DALL E (gjenerimi i imazhit), promovon një qasje etike dhe të përqendruar te njeriu ndaj IA-së, duke adresuar çështje kritike si paragjykimi, siguria dhe qeverisja, gjatë mandatit të saj, Murati shfaqet si një figurë referimi në debatin mbi IA-në, e njohur për aftësinë e saj për të kombinuar vizionin teknik dhe përgjegjësinë sociale, në këtë periudhë, ajo intervistohet shpesh edhe nga Bloomberg, i cili ndjek nga afër punën dhe lidershipin e saj në sektor, paraqitjet e saj në Bloomberg TV dhe intervistat e publikuara janë bërë pika referimi për të kuptuar trajektoren evolucionare të inteligjencës artificiale, në fund të vitit 2024, pas mosmarrëveshjeve të brendshme mbi qeverisjen dhe vizionin e ardhshëm të IA-së.

Murati largohet nga OpenAI, dalja e saj shënon fillimin e një kapitulli të ri profesional, në vitin 2025 ajo themelon Thinking Machines Lab, një startup të dedikuar për zhvillimin e inteligjencës artificiale multimodale dhe gjeneraliste, qëllimi i deklaruar është të ndërtojë më shumë sisteme “njerëzore”, të afta për të kuptuar dhe bashkëvepruar me botën në një mënyrë më natyrale, të sigurt dhe të kontrollueshme, Thinking Machines Lab tërheq menjëherë interesin e investitorëve të nivelit të parë si Sequoia Capital dhe Goldman Sachs, të cilët shohin në lidershipin e saj një garanci të soliditetit teknik dhe vizionit etik, Murati synon të udhëheqë këtë realitet të ri me të njëjtën filozofi që e ka udhëhequr të gjithë karrierën e saj: duke kombinuar përsosmërinë teknike me përgjegjësinë e thellë etike, Murati ka përsëritur vazhdimisht se IA është “një forcë shoqërore, jo vetëm një teknologji”, ajo ka promovuar bashkëpunimin ndërdisiplinor midis inxhinierëve, filozofëve, psikologëve dhe artistëve, për të hartuar sisteme që pasqyrojnë më mirë vlerat njerëzore.

Mira Murati duket se konsiderohet nga shumë si krijuesja e inteligjencës artificiale, por ChatGPT tenton të mbrojë kontekstin e OpenAI si një përpjekje ekipore, duke i njohur asaj një rol të rëndësishëm udhëheqës, edhe pa ia atribuar asaj shpikjen ose zbatimin e platformës që e bëri IA-në të njohur publikut të gjerë në mbarë botën.