Albanian
Croatian
English
French
German
Serbian
Turkish
Nën hijen e luftës në Ukrainë, zgjedhjet e së dielës në Hungari dhe Serbi u kanë zgjatur mandatin dy liderëve më miqësorë të Evropës ndaj Kremlinit. Të dy populistë që rritjen elektorale e kanë bërë përmes kontrollit të medias së lirë dhe gazit me çmim të favorshëm nga Rusia.
Nga pothuajse të gjitha votat e numëruara në Hungari, rezultatet paraprake treguan se Viktor Orban, kryeministri i Hungarisë që e mbanë këtë post që nga viti 2010, dhe tashmë lideri më jetëgjatë në Evropë, ka fituar një mandat të katërt radhazi pavarësisht akuzave nga opozita se ai ka mbështetur sulmin ushtarak të Rusisë, duke përkrahur për vite me radhë Presidentin Vladimir Putin.
“Ne shënuam një fitore kaq të madhe sa mund ta shihni atë nga hëna, dhe sigurisht nga Brukseli,” i tha Orban një turme ngazëllyese të përkrahësve të dielën vonë, duke hedhur një vështrim në Bashkimin Evropian, të cilin ai e ka akuzuar prej kohësh se mbështet komunitetin LGBTQ dhe të drejtat e migrantëve në kundërshtim me vullnetin demokratik të votuesve hungarezë, shkruan Reporteri.
Rezultatet paraprake shuan shpresat e kundërshtarëve politikë të Orban se një kamp opozitar i bashkuar në mënyrë të pazakontë mund të thyejë kontrollin gjithnjë e më autoritar të partisë së tij qeverisëse Fidesz mbi kombin e Evropës Qendrore pranë Ukrainës.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, duke folur herët të dielën në kryeqytetin e tij, Kiev, e përshkroi Orbanin si “praktikisht të vetmin në Evropë që e mbështet hapur Putinin”.
I pyetur në lidhje me vlerësimin e Zelensky’it pasi hodhi votën e tij në Budapest të dielën në mëngjes, Orban tha shkurt: “Zelensky nuk po voton sot. Faleminderit. A ka pyetje të tjera?”.
Presidenti i Serbisë Aleksandar Vuçiq, gjithashtu miqësor ndaj Moskës, ka qeverisur Serbinë që nga viti 2012 dhe nga dje ka fituar edhe një mandat pasi grumbulloi bazën e tij nacionaliste dhe pro-ruse duke refuzuar të bashkohet me Bashkimin Evropian në vendosjen e sanksioneve ndaj Rusisë. Serbia shpreson të bëhet anëtare e bllokut evropian, por aplikimi i saj ka ngecur.
Një pjesëmarrje jashtëzakonisht e lartë zgjedhjet në Serbi prej gati 60 përqind, Vuçiq fitoi edhe një mandat si president duke marrë mbështetjen e 58 për qind të votuesve.
Hungaria dhe Serbia kanë histori shumë të ndryshme. Orban qeveris një vend që, derisa erdhi në pushtet, e shihte Rusinë me mosbesim të madh si rezultat i vuajtjeve të saj në të kaluarën në duart e Rusisë, veçanërisht kur Moska dërgoi trupa për të shtypur brutalisht një kryengritje antikomuniste në vitin 1956. Vuçiq i cili drejton kombin sllav dhe ortodoks, i njëjtë sikurse Rusia, prej kohësh e ka parë Moskën si aleatin dhe mbrojtësin e saj.
Por nën drejtimin e dy liderëve të fortë, të dy vendet gjatë dekadës së fundit kanë reduktuar në mënyrë drastike hapësirën për zërat kritikë të medias, duke i kthyer stacionet televizive me shtrirje kombëtare në bujë propagande dhe duke shkuar drejt sundimit autoritar. Secili prej tyre ka kultivuar lidhje të ngushta me Putinin, i cili përkrahi fushatën zgjedhore të liderit hungarez kur ai vizitoi Moskën në shkurt, pak para pushtimit të Ukrainës. Serbia refuzoi të vendoste sanksione ndaj Rusisë, ndërsa Hungaria, një anëtare e Bashkimit Evropian që nga viti 2004, ra dakord për një raund fillestar të sanksioneve evropiane, por ka rezistuar fuqimisht në zgjerimin e tyre për të përfshirë kufizime në importet e energjisë nga Rusia.
Ndryshe nga liderët në Poloninë fqinje, më parë një aleat i ngushtë i Orban falë armiqësisë së tyre të përbashkët ndaj vlerave liberale, lideri hungarez ka refuzuar gjithashtu të lejojë që armët e destinuara për Ukrainën të kalojnë përmes vendit të tij.
Përpara zgjedhjeve Orban u përgjigj për të kundërshtuar akuzat e opozitës se politika e tij ndaj Ukrainës kishte tradhtuar jo vetëm aleatët, por edhe kujtimet e dhimbshme të Hungarisë për agresionin nga Rusia. Orban mobilizoi mediat e lajmeve, shumica e të cilave kontrollohen nga shteti dhe nga manjatë miqësorë, për t’i cilësuar kundërshtarët e tij si luftënxitës të vendosur për të dërguar trupa hungareze për të luftuar kundër Rusisë. Zgjedhjet ofruan një “zgjedhje midis luftës dhe paqes”, paralajmëruan mediat pro-qeveritare. Fushata duket se ka funksionuar, madje edhe mes disa votuesve të moshuar që kujtojnë vuajtjet e shkaktuara nga trupat e Moskës në vitin 1956.
“Pse duhet të luftojnë djemtë hungarezë për Ukrainën?” pyeti Janos Dioszegi, i cili ishte 13 vjeç në kohën e kryengritjes hungareze dhe babai i të cilit u burgos për 14 vjet nga autoritetet e mbështetura nga sovjetikët për pjesëmarrjen e tij në kryengritjen kundër Moskës. Ai tha “natyrisht” se zgjodhi partinë Fidesz të Orban kur votoi në Nagykovacsi, një qytet i vogël afër Budapestit.
Duke i bërë jehonë një rreshti të transmetuar shpesh në mediat e kontrolluara nga Fidesz, Dioszegi tha se nuk kishte nevojë të ndihmonte Ukrainën të mbrohej sepse ajo kishte provokuar luftën duke u bërë “një bazë ushtarake për Amerikën”.
Derisa Putin dërgoi trupa në Ukrainë më 24 shkurt, pjesa qendrore e fushatës zgjedhore të Orban ishte një referendum nxitës, i caktuar për ditën e zgjedhjeve parlamentare, nëse fëmijët e vegjël duhet të mësohen në shkollë për trajtimin e kirurgjisë së tranzicionit gjinor dhe të ekspozuar pa kufizim ndaj materialeve seksualisht të qarta.
Lufta në vendin fqinj në Ukrainë, megjithatë, prishi përpjekjet e Orban për t’i bërë votuesit të fokusohen tek individët transgjinorë dhe homoseksualët, duke detyruar një rifillim të fokusuar në pikturimin e kundërshtarëve të tij si të etur për ta çuar Hungarinë në luftë.
Kur qindra hungarezë pro-ukrainas dhe refugjatë nga Ukraina u mblodhën të shtunën në Budapestin qendror për të denoncuar gardhin e qeverisë ndaj luftës, stacioni kryesor televiziv i kontrolluar nga shteti, M1, e përshkroi ngjarjen si një “miting pro luftës”.
Anna Olishevska, një 24-vjeçare ukrainase nga Kievi që mori pjesë, lavdëroi hungarezët e zakonshëm të cilët tha se e kishin ndihmuar pasi ajo iku përtej kufirit. Më shumë se 500,000 ukrainas kanë kaluar në Hungari gjatë muajit të kaluar, shumë më pak se më shumë se dy milionë që kanë hyrë në Poloni, por megjithatë një numër i madh për një vend ku armiqësia helmuese ndaj migrantëve të huaj ka qenë prej kohësh gurthemeli i ksenofobisë së Orban, si platformë politike.