Çfarë do të thotë rënia e Assadit për luftën e Rusisë në Ukrainë?

Kur e nisi pushtimin e plotë të Ukrainës në vitin 2022, presidenti i Rusisë, Vladimir Putin, ishte i bindur se forcat ruse do ta rrëzonin Qeverinë ukrainase brenda javësh dhe se Moska do ta rimerrte nën kontroll të plotë vendin pas 30 vjetëve pavarësi.

Putini e kishte gabim, dhe lufta që e nisi ai është duke vazhduar gati tri vjet më vonë. Është e vështirë ta paramendosh se Putini nuk mendoi gjatë për keqllogartijen e tij, kur forcat opozitare të udhëhequra nga rebelët e pushtuan Damaskun dhe e rrëzuan nga pushteti presidentin e Sirisë, Bashar al-Assad, vetëm rreth dy javë pasi e kishin nisur ofensivën.

Përqendrimi i Kremlinit në luftën e vet kundër Ukrainës është ndër arsyet kryesore pse ofensiva e rebelëve sirianë ishte kaq e suksesshme dhe e shpejtë.

Avionët luftarakë të Rusisë i shtuan bombardimet ndaj territoret të kontrolluar nga rebelët kur ata po e kryenin ofensivën, por për shkak se aftësitë ushtarake në Siri i kishte të kufizuara dhe sytë kah Ukraina, Moska nuk bëri përpjekje të mëdha për ta ndalur ofensivën rebele.

Tani që Assadi është rrëzuar nga pushteti, çfarë ndikimi do të ketë dështimi i madh i Rusisë në Lindjen e Mesme ndaj luftës së saj në Ukrainë?

Analistët thonë se në fushëbetejë ndikimi nuk do të jetë i madh, edhe pse do të varet kryesisht nga fati i forcave ruse dhe bazave të saj në Siri: baza ajrore në Hmeimim dhe ajo detare në Tartus.

“Një tërheqje e pjesshme ose e plotë do të lironte disa burime të zbulimit si, forca ajrore, forca speciale dhe të inteligjencës… por Rusia ka gjasa të kenë prani në Siri përmes vetëm disa mijëra trupave”, tha për Radion Evropa e Lirë (REL) Dara Massicot, analiste ushtarake dhe hulumtuese në Programin për Rusinë dhe Euroazinë në Carnegie Endowment for International Peace.

Andriy Kovalenko, kreu i Qendrës Kundër Dezinformimit në Këshillin e Sigurisë Kombëtare dhe të Mbrojtjes së Ukrainës, tha në Telegram se deri në verën e vitit 2024 “Rusia kishte rreth 6.000-7.000 personel ushtarak në Siri”, përfshirë anëtarë të kompanive private ushtarake që janë të lidhura me shtetin rus.

“Edhe nëse të gjithë këta ushtarë do të transferoheshin në Federatën Ruse dhe më pas dërgoheshin në luftë kundër Ukrainës, kjo nuk do të ndikonte ndjeshëm në frontin e luftës, duke pasur parasysh humbjet mjaft të larta ditore të ushtrisë ruse gjatë operacioneve sulmuese”, shkroi Kovalenko.

Ushtria ruse ka pësuar humbje të mëdha gjatë muajve të fundit, veçanërisht në rajonin lindor ukrainas, Donbas, në prag të përpjekjeve të pritshme të presidentit të zgjedhur amerikan, Donald Trump, për arritjen e paqes kur ta marrë detyrën në janar.

Analistët theksuan se, nëse anijet ruse të vendosura në Tartus largohen nga Mesdheu, ato nuk mund të hyjnë në Detin e Zi, sepse Turqia e ka kufizuar kalimin përmes Bosforit.

Largimi i avionëve luftarakë nga Siria do të kishte më shumë rëndësi, sepse “mund ta forcojnë grupin e aviacionit që lufton kundër Ukrainës”, tha për Shërbimin ukrainas të REL-it analisti ushtarak me bazë në Kiev, Mykhaylo Samus.

“Pra, është komponenti i aviacionit ai që mund të luajë rol negativ [për Ukrainën]”, sipas tij.

Ivan Kyrychevskiy, analist në kompaninë konsulente Defense Express me bazë në Kiev, ishte mendon ndryshe, pasi tha se “duke manipuluar me burimet e veta në Siri, Rusia nuk do të ketë ndikim ndaj Ukrainës në asnjë mënyrë”, dhe se në këtë kohë “nuk mund të themi se rusët po largohen [nga Siria] dhe se kjo e gjitha”.

“Mendoj se Rusia do të ishte e gatshme të ofronte shumë për koalicionin e ri në Siri për të ruajtur njëfarë pranie atje si një prioritet të parë”, tha Massicot për REL-in, duke shtuar se “Rusia do të përpiqet të konsolidojë marrëveshjet në Libi dhe Sudan si kompensim i pjesshëm”.

Disa ekspertë thanë se goditja që e mori reputacioni i Rusisë në Siri mund ta shtojë edhe më shumë urinë e Putinit për kontroll mbi Ukrainën.

“Rënia e Assadit e ka… tronditur Putinin, duke e bërë atë më pak të prirë për të treguar fleksibilitet ndaj Ukrainës”, shkroi në X më 8 dhjetor Tatyana Stanovaya, hulumtuese në Qendrën për Euroazinë në Carnegie.

“Lufta në Ukrainë, deri në një farë shkalle, i ka kushtuar atij me Sirinë, gjë që forcon mosgatishmërinë e tij për të bërë kompromise”, sipas saj.

Ruth Deyermond, ligjërues në Departamentin e Studimeve të Luftës në King’s College London, tha se ngjarjet në Siri duket se nuk do të ndikojnë në vendosmërinë e Rusisë për të triumfuar në Ukrainë.

Massicot tha se do të varet nga madhësia e pranisë që Rusia do të arrijë ta ruajë në Siri dhe rajonin përreth.

“Nëse Rusia dëbohet plotësisht nga Siria, dhe nuk mund të këtë baza ushtarake diku tjetër në rajon, një goditje kaq e rëndë për fuqinë ruse ka gjasa ta bëjë Putinin më të ashpër dhe më të vendosur për të treguar kontroll dhe ‘sukses’ në Ukrainë”, tha ajo.

Në të njëjtën kohë, komentatorët ukrainas thanë se rënia e një regjimi që kishte qëndruar si një simbol i fuqisë së sapoardhur ruse në skenën ndërkombëtare mund t’i nxisë popujt dhe liderët nga Perëndimi, në Afrikë e deri në Kinë, ta shohin Moskën si më të dobët dhe më të rrezikuar se sa që dukej kur pushteti i Assadit i pathyeshëm për pothuajse një dekadë pas ndërhyrjes ushtarake të Rusisë në Siri në vitin 2015.

“Miti se Rusia është e madhe, e pamposhtur e kështu me radhë – është vetëm propagandë. Dhe, unë mendoj se kjo u pa qartë edhe një herë në shumë kryeqytete dhe do të ndikojë në të gjitha ngjarjet e mëvonshme”, tha për Shërbimin ukrainas të REL-it Volodymyr Ohryzko, i cili ishte ministër i Jashtëm i Ukrainës në vitet 2007-2009 dhe tani kreu i një qendre për studimin e Rusisë.

“Për ne, unë mendoj se ky është një moment pozitiv në punën tonë me partnerët perëndimorë. Dhe ne duhet të përfitojmë nga ky moment”, tha Ohryzko.

“Ne mund ta përdorim këtë në Ukrainë, për të treguar se edhe fuqitë bërthamore mund të humbin. Bashkimi Sovjetik humbi në Afganistan, Shtetet e Bashkuara në esencë humbën në Vietnam”, tha analisti politik ukrainas Oleksandr Khara për Shërbimin ukrainas të REL-it.

Ai shtoi se kjo mund të ndihmojë për t’i bindur mbështetësit e Kievit “se ne mund të fitojmë në Ukrainë, nëse ata na ndihmojnë me armët e nevojshme dhe gjërat e tjera”.

“Kemi parë në të kaluarën që Perëndimi ka qenë i gatshëm të ofrojë mbështetje shtesë për Ukrainën kur ajo ka korrur suksese ushtarake kundër Rusisë. Pamundësia e Kremlinit për të marrë hapa të rëndësishëm për të parandaluar këtë poshtërim gjeopolitik [në Siri] tregon se sa të dërrmuar janë ata në Ukrainë”, shkroi Deyermond. “Kjo, dhe dështimi i kërcënimeve më të reja bërthamore nga Putini duhet t’i inkurajojë anëtarët e NATO-s ta mbështesin Ukrainën”.