27 udhëheqësit e Bashkimit Evropian kanë mbërritur në Bruksel për atë që pritet të jetë një samit njëditor me një nuancë të rëndë gjeopolitike, që do të mbulojë konfliktin Izrael-Iran, katastrofën humanitare në Rripin e Gazës, pushtimin e Ukrainës nga Rusia dhe gjendjen e rrënuar të aleancës transatlantike në epokën e re të Donald Trump, të cilat të gjitha kanë përkeqësuar ndjesinë e alarmit dhe pasigurisë në të gjitha kryeqytetet.
Tarifat, migrimi, konkurrueshmëria dhe objektivi i vitit 2040 sipas Paktit të Gjelbër, do të shfaqen gjithashtu gjatë diskutimeve me dyer të mbyllura të enjten.
Samiti vjen dy ditë pasi Trump njoftoi një armëpushim të përkohshëm midis Izraelit dhe Iranit, i cili duket se po mbahet pavarësisht tensioneve të larta midis të dyja palëve.
Njoftimi u prit ngrohtësisht nga evropianët, të cilët ishin shqetësuar për një efekt të rrezikshëm përhapjeje me pasoja të paparashikueshme.
Ndërprerja e armiqësive do të lejojë një fokus më të madh në një çështje tjetër të lidhur me Lindjen e Mesme që vazhdon të përçajë bllokun: luftën e Izraelit në Gaza.
Javën e kaluar, Shërbimi Evropian i Veprimit të Jashtëm (EEAS) paraqiti shqyrtimin e tij të shumëpritur të Marrëveshjes së Asociimit BE-Izrael, duke gjetur “indikacione” se vendi kishte shkelur detyrimet e tij për të drejtat e njeriut sipas Nenit 2.
Duke u bazuar në punën e organizatave ndërkombëtare, shqyrtimi prej shtatë faqesh ofron një listë të gjerë shkeljesh, duke përfshirë bllokimin e ndihmës humanitare, sulmet ushtarake kundër spitaleve, zhvendosjen me forcë të popullsisë palestineze, arrestimet masive, ndalimet arbitrare dhe aktet e dhunshme të kryera nga kolonët izraelitë.
Megjithatë, shtetet anëtare janë të ndara për atë që duhet të bëjnë më pas: disa vende mbështesin një përgjigje konkrete, ndërsa të tjerat do të preferonin të mos ndërmerrnin asnjë veprim. Versioni i fundit i përfundimeve, i parë nga Euronews, pasqyron dilemën e brendshme: teksti thjesht “merr shënim” shqyrtimin dhe “fton” ministrat e Jashtëm në një diskutim “pasues” në mesin e korrikut.
“Ka pasur një shqyrtim që është i pamohueshëm”, tha një diplomat i lartë, duke folur në kushte anonimiteti.
“Nuk do të ketë kurrë një konsensus në Bashkimin Evropian për të pezulluar marrëveshjen. Por duhet të bësh disa gjëra sepse ka një problem. Ka 55,000 të vdekur.”
Një diplomat nga një vend tjetër i kërkoi Brukselit të angazhohej në dialog me Izraelin për të gjetur mënyra për të përmirësuar situatën humanitare në Gaza, por paralajmëroi se “masat” mund të merren në mesin e korrikut nëse nuk ka përparim të prekshëm në terren.