Çfarë dihet rreth sulmeve të SHBA-së ndaj objekteve bërthamore të Iranit?

Presidenti Donald Trump thotë se SHBA-ja ka kryer një sulm bombardues ndaj tre objekteve bërthamore në Iran dhe tha se ato janë “shkatërruar”.

Izraeli thotë se ishin në “koordinim të plotë” me SHBA-në në planifikimin e sulmeve. Zyrtarët iranianë kanë konfirmuar se objektet u goditën, por kanë mohuar se kishin pësuar një goditje të madhe.

Sulmet shënojnë një përshkallëzim të rëndësishëm në luftën e vazhdueshme midis Iranit dhe Izraelit.

Ja çfarë dihet:

Çfarë ka bombarduar SHBA-ja dhe çfarë armësh përdorën?

Një nga objektivat ishte Fordo, një uzinë pasurimi uraniumi e fshehur në një shpat të largët mali që është jetike për ambiciet bërthamore të Iranit. Ende nuk e dimë shkallën e plotë të dëmit në objekt.

SHBA-të thonë se goditën edhe dy objekte të tjera bërthamore – në Natanz dhe Isfahan.

I fshehur në një shpat mali në jug të Teheranit, Fordo besohet të jetë më thellë nën tokë se Tuneli i Kanalit që lidh Mbretërinë e Bashkuar dhe Francën. Për shkak të thellësisë së Fordos nën tokë, vetëm SHBA-të kanë llojin e bombës “shkatërruese të bunkerëve” mjaftueshëm të madhe për të shkatërruar vendin. Kjo bombë amerikane quhet GBU-57 Massive Ordnance Penetrator (MOP).

Sipas ekspertëve, ajo peshon 13,000 kilogramë dhe është në gjendje të depërtojë rreth 18 m beton ose 61 m dhe para se të shpërthejë.

Për shkak të thellësisë së tuneleve të Fordos, MOP nuk është e garantuar të jetë i suksesshëm, por është e vetmja bombë që mund t’i afrohet kësaj.

Raportet e medias amerikane thonë se në sulme u përdorën MOP.

Çfarë dihet për ndikimin e sulmeve?

Ende nuk është e qartë se çfarë dëmi ka pasur sulmi amerikan në objektet bërthamore, ose nëse ka ndonjë të lënduar ose viktimë.

Organizata Iraniane e Energjisë Atomike tha se bombardimi i tre vendeve bërthamore ishte një “shkelje barbare” e ligjit ndërkombëtar.

Si Arabia Saudite ashtu edhe Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA), organi mbikëqyrës bërthamor i OKB-së, thonë se nuk ka pasur rritje të niveleve të rrezatimit pas sulmit. Shefi i IAEA-së, Rafaelle Grossi, ka thirrur një takim urgjent të bordit të guvernatorëve të organizatës të hënën.

Zëvendësdrejtori politik i transmetuesit shtetëror të Iranit, Hassan Abedini, tha se Irani i kishte evakuuar këto tre lokacione bërthamore “pak kohë më parë”.

Duke u shfaqur në televizionin shtetëror, ai tha se Irani “nuk pësoi një goditje të madhe sepse materialet ishin nxjerrë tashmë”.

Në fjalimin e tij televiziv, Trump tha se “objektet e pasurimit bërthamor janë shkatërruar plotësisht dhe tërësisht”.

Por duke folur në BBC News Channel, ish-ndihmës sekretari amerikan i shtetit për çështjet politiko-ushtarake, Mark Kimmitt, ishte më i kujdesshëm.

“Nuk ka asnjë mënyrë për të sugjeruar se është shkatërruar përgjithmonë”, tha ai.

Ministri i jashtëm i Iranit ka paralajmëruar SHBA-në se sulmi i saj ndaj Fordo, Isfahan dhe Natanz do të ketë “pasoja të përjetshme”.

Abbas Araghchi tha se Irani po rezervonte “të gjitha opsionet” për të mbrojtur sovranitetin e tij.