Çfarë është “bomba bunker” me të cilën SHBA mund ta godasë Iranin?

Një nga armët që SHBA mund të përdor në Iran për të shkatërruar objektet bërthamore është një municion 30,000 paundësh (13607 kilogram) i projektuar për të arritur bunkerë ose objektiva nëntokësorë.

Përdorimi i një “bombë bunkeri” të fuqishme amerikane kundër objekteve bërthamore të Iranit vazhdon të peshojë mbi konfliktin e vendit me Izraelin.

CNN raportoi se presidenti i SHBA-së Donald Trump po mendon idenë e përdorimit të aseteve ushtarake për të goditur objektet bërthamore iraniane dhe se ai “nuk është shumë në humor për të negociuar me Iranin”.

Bëhet e ditur se një nga armët e mundshme që ushtria amerikane ka në dispozicion, GBU-57 A/B Massive Ordnance Penetrator (MOP), mund të arrijë në një nga vendet kryesore bërthamore të Iranit, i cili është varrosur thellë në një mal.

Zëvendësministri i Jashtëm i Iranit, Kazem Gharibabadi, tha në televizionin shtetëror të enjten se Irani “do të duhet të përdorë mjetet e tij për t’u dhënë një mësim agresorëve dhe për të mbrojtur sigurinë e tij kombëtare dhe interesat kombëtare”, nëse SHBA vendos të ndërhyjë në konflikt.

Çfarë është ‘bomba bunker’?

GBU-57 MOP është një sistem armësh që është projektuar për të sulmuar “objektiva të forta dhe të varrosura thellë, siç janë bunkerët dhe tunelet”, sipas një raporti të Forcave Ajrore Amerikane të vitit 2024.

Një fletë faktesh e arkivuar nga Agjencia Amerikane për Reduktimin e Kërcënimeve të Mbrojtjes (DTRA) thotë se është një “bombë depërtuese”, që është afërsisht 20.5 metra e gjatë.

DTRA tha se arma mund të mbajë mbi 5,300 paund (2,404 kilogram) material shpërthyes dhe ofron “10 herë” më shumë fuqi shpërthyese se paraardhësi i saj, BLU-109, shkruan euronews.

Laboratori i Kërkimeve të Forcave Ajrore (AFRL) kontraktoi për herë të parë Boeing për MOP-et në vitin 2004 me një kontratë fillestare me vlerë 30 milionë dollarë (26.2 milionë euro).

Arma u zhvillua në tre faza, vazhdoi DTRA.

Forcat Ajrore morën bombat e para për testim në vitin 2011, sipas një raporti nga San Francisco Chronicle.

Mjeti është testuar në Poligonin e Missile White Sands, një bazë ushtarake në shtetin amerikan të New Mexico-s.

Pse do ta përdorte SHBA-ja bombën?

Uzina e Pasurimit të Karburantit Fordo (FFEP) është varrosur thellë nën një mal pranë Qom, Iran, dhe besohet të jetë një nga objektet kryesore të pasurimit të uraniumit të Iranit për programin e tij të armëve bërthamore, sipas Heather Williams, drejtoreshë e projektit për çështjet bërthamore në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS) me seli në SHBA.

Rafael Mariano Grossi, drejtori i përgjithshëm i IAEA-s, tha më 16 qershor se deri më tani nuk ka dëme në vendin e Fordos, ndryshe nga ai në Natanz, ku u shkatërrua impianti pilot i pasurimit të karburantit.

Një raport i kohëve të fundit nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) vlerëson se 166.6 kilogram uranium i pasuruar 60%  nga totali prej 408.6 kilogramësh që Irani ka në atë përqindje pasurimi u prodhua në Fordow.

Uraniumi duhet të pasurohet në afërsisht 90% për t’u bërë një armë bërthamore, por ekspertët kanë thënë më parë se Irani mund të krijojë armë me pasurim 60%.

Ndryshe, Izraelit i mungojnë municionet për të shkatërruar Fordoun vetë, por “sulme të shumëfishta” nga GBU-57 amerikane që janë montuar në bombarduesit B-2 “mund ta shkatërrojnë objektin”, sipas Williams.

Por, nëse Trump vendos të përdorë GBU-57, ai mund të “përbëjë mbështetje të drejtpërdrejtë për Izraelin dhe të ketë potencialin të përshkallëzojë dhe të tërheqë SHBA-në në një luftë tjetër në rajon”.