Albanian
Croatian
English
French
German
Serbian
Turkish
Që nga ngritja e talebanëve në krye të vendit, dhjetëra miliona njerëz po përballen me urinë për shkak të kolapsit të ekonomisë, kështu ata përdorin zgjidhje ekstreme, ndërsa autoritetet bëjnë një sy qorr.
Një familje e dërgoi me urgjencë djalin e tyre në spital, pa dhënë asnjë shpjegim. Po ta dinte Halili arsyen që nuk do të ishte pajtuar, thonë tani prindërit e tij. Mjekët e anestezuan 15-vjeçarin dhe i hoqën veshkën. I riu Halili nuk kishte asnjë problem shëndetësor. Babai i tij, Mohammed, i dëshpëruar për borxhet e tij, shiti veshkën e djalit për 4500 dollarë.
Incidenti i treguar në Wall Street Journal nga prindërit e Halilit është një shenjë tragjike e paaftësisë së shumë afganëve për t’i mbijetuar krizës humanitare të shkaktuar nga rënia e qeverisë verën e kaluar dhe rishfaqja e talebanëve për herë të dytë.
Më shumë se gjysma e popullsisë prej 39 milionë banorësh të vendit duhet të përballet me spektrin e urisë. 95% nuk hanë mjaftueshëm. Ndërkohë, çmimet e mallrave bazë, si mielli, janë dyfishuar që nga vera dhe ekonomia është ngrirë për shkak të sanksioneve ndaj regjimit.
Situata po i shtyn afganët drejt zgjidhjeve ekstreme, dramatike dhe të rrezikshme.
Dy spitale në qytetin e Heratit, në perëndim të vendit, janë të angazhuar në transplantin e veshkave, duke kryer 15-20 operacione në muaj! Veprimtaria e paligjshme, sigurisht, por autoritetet thjesht po mbyllin një sy.
Por gjetja e një blerësi nuk është e vështirë, thotë WSJ. Reklamat mund të gjenden edhe në shtyllat elektrike në Herat ndërsa ndërmjetësit ia japin kartën e tyre çdo shitësi apo blerësi të interesuar.
Muhamedi, i cili punoi për vite në ndërtim, gjeti një blerës përmes një të afërmi. Pasi talebanët, puna u pakësua, ai filloi të blinte me kredi dhe të merrte hua nga fqinjët për të ushqyer 12 fëmijët e tij. Me pushtimin e talebanëve, ata që i dhanë hua filluan ta kërkonin me këmbëngulje, disa gati sa nuk i rrëmbyen një fëmijë të tij, vetëm 2 vjeç, duke u kërkuar paratë.
Për të paguar , ai dhe gruaja e tij vendosën të shesin veshkën e fëmijës së. Ata vetë nuk mund të japin të tyren, pasi Muhamedi ka gurë dhe gruaja e tij ka diabet. Djali i madh fiton tre dollarë në ditë duke mbledhur plastikë për riciklim, kështu që shorti i ra djalit të dytë.
Muhamedi nuk pati guximin ta çonte fëmijën vetëm në spital dhe dërgoi xhaxhain e djalit të tij.
“ Cili prind mund të shesë veshkën e fëmijës së tij? ” thotë ai.
Talibanët kanë fajësuar “kontrabandistët ndërkombëtarë” për blerjen dhe shitjen e organeve, por e kanë pranuar problemin dhe kanë thënë se duan ta eliminojnë atë. Ata kërkojnë edhe ndihmën e komunitetit ndërkombëtar.
Por problemi i varfërimit të shpejtë të vendit është i përhapur dhe prek edhe ata që ishin relativisht të pasur para të paktën ardhjes së talebanëve. Telbanët madje duken veçanërisht hakmarrës ndaj atyre që tregtuan me Perëndimin deri në verën e kaluar, duke i detyruar ata të shesin gjithçka për të shlyer borxhet.
Për të tjerët situata është edhe më e keqe.
Nazanin, rreth të 30-ave me pesë fëmijë, fiton më pak se një dollar në ditë duke larë rrobat. Djali i saj, 12 vjeç, mbledh mbeturina për gjysmë dollar në ditë. Burri i saj, Mohammed, është një i varur nga opioidet – një tjetër problem i madh social në vend.
Borxhet e familjes arrijnë në 1000 dollarë. E vetmja zgjidhje për Muhamedin ishte shitja e veshkës së Nazaninit dhe ai e bëri këtë, duke privuar familjen nga i vetmi që mund të kishte punuar për t’i mbajtur. Mëkat, thotë ai, por gjithsesi borxhet u shlyen.